راه های علاقه مند کردن کودکان به مطالعه

جهانی که امروزه در آن زندگی می کنیم دهکده جهانی نام گرفته و عصر کنونی را عصر ارتباطات و تبادل اطلاعات می نامند. یکی از راه های افزایش دانش و مهارت در دنیای امروزه مطالعه و افزودن دامنه ی یاد گیری از راه خواندن کتاب های گوناگون می باشد. متاسفانه در دهه های اخیر سرانه ی مطالعه در کشور ما بشدت پایین آمده است. در این نوشتار قصد بیان علل این فاجعه ی فرهنگی ( به گمان من ) را ندارم که خود حدیثی مفصل است. . بلکه می خواهم از راه های افزایش علاقه مندی گروه خردسال به مطالعه بپردازم. بر پایه ی بررسی‌های انجام شده کاهش میزان شمارگان کتاب کودک نیز با پایین آمدن سرانه ی مطالعه در پیوند بوده است. کتاب کودک که پس از انقلاب با اقبال خوبی همراه بوده و همیشه به عنوان یکی از موفق‌ترین و پرمخاطب‌ترین حوزه‌ها به شمار می‌رفت، امروزه با کاهش تدریجی شمارگان و عناوین همراه است.

کارشناسان حوزه نشر کودک دلایل مختلفی را برای این موضوع مطرح می‌کنند. عده‌ای رشد کتاب‌های الکترونیک و پیوند کودکان امروز با فضای مجازی را یکی از دلایل کم‌اقبالی کودکان به کتاب می‌دانند و عده‌ای دیگر نیز مشکلات ناشران و هزینه چاپ کتاب‌های کودک را از جمله دلایل این امر برمی‌شمارند؛ از این رو می‌توان علت این مشکل را در زمینه‌های مختلف جست،از جمله دلایل کاهش رغبت کودکان به مطالعه.  جدای از هزینه بالای کتاب، عملکرد آموزش و پرورش نیز  در این زمینه قابل بررسی  است که طی سال‌های گذشته همواره با نقد همراه بوده است. در چنین شرایطی البته نقش والدین را  نمی توان در رشد و تکامل و بلوغ فکری خردسالان نادیده گرفت و یکی از دلایل اینکه در یک جامعه افراد کتابخوان کم هستند این است که در سنین خردسالی به خواندن کتاب عادت داده نشده اند. ، پس پایه و اساس علاقه مندی به مطاله را باید در سنین کودکی جستجو کرد.

راه هایی برای افزایش علاقه مندی به خواندن در کودکان

از سنین پایین برای کودک کتاب بخوانید: کودک در سنین پایین شاید درکی از معانی واژه ها نداشته باشد ولی از شنیدن کتابی که توسط بزرگترها برایش خوانده می شود لذت می برد. خواندن کتاب با لحن دلنشین و با حرارت می تواند احساس او را به مطالعه افزایش دهد.

کتاب به عنوان یک اسباب بازی : کتاب برای خردسالان نقش یک اسباب بازی را ایفا می کند. اجازه دهید کودک تان با کتاب بازی کند و حتا روی آن را خط خطی کند.

مطالعه عاشقانه توسط بزرگترها: کودکان نیز به دست بزرگسالان خود نگاه می‌کنند و از آن‌ها سرمشق زندگی می‌گیرند. همیشه سعی کنید تا هنگامی‌که در منزل بیکار هستید در جلوی چشمان فرزندان به مطالعه کتاب بپردازید و و با فرزندانتان درباره موضوعات کتاب گفتگو کنید

تلاش برای آوردن کتاب‌ها به زندگی: مسائل مطالعه شده و یا الهام گرفته شده از کتاب های خوانده شده را به هر شکلی در زندگی واقعی با فرزندانتان تجربه و آنها را بیان دارید. اگر فرزند شما از مطالعه کتاب “شنگول و منگول” لذت برده، او را به دیدن گله و یا آغل گوسفندان ببرید. اگر کودکتان در مورد ستارگان و یا سیاره ها مطالعه ای انجام داده، او را به افلاک نما ببرید تا از نزدیک با چشمان زیبایش ستارگان را مشاهده کند. یا اگر در شهر شیراز بودید و کودکتان پیش از این با اشعار یا زندگانی حافظ شیرازی آشنا شده، او را به حافظیه ببرید.

در همه جای خانه کتاب قرار دهید: تا جایی که می‌توانید محیط اطراف فرزندانتان را با کتاب پُر کنید. این موضوع باعث خواهد شد تا فرزندانی که هیچگونه علاقه‌ای به کتاب ندارند، با دیدن عناوین گوناگون کتاب‌ها علاقه‌مند به مطالعه یکی از آن‌ها شوند. بنابراین وقتی دیدید که فرزندتان به چه موضوعاتی علاقه بیشتری نشان می دهد، به کتابخانه و کتابفروشی شهر و محلّه تان بروید و هر کتابی که نزدیک به موضوع مورد علاقه فرزندتان بود را تهیه کنید. محل قرار دادن کتاب‌ها حتّی می‌تواند بر روی صندلی عقب خودروی شما باشد. توصیه نگارنده این  است که کتاب‌ها را در قفسه کتابخانه منزل قفل نکنید و اجازه دهید تا بچّه‌ها آن‌ها را لمس کنند و هر جایی می‌خواهند با خود ببرند.

برای فرزندان کوچکتر دوباره و دوباره بخوانید: کتاب‌ها موجب پیشرفت زودهنگام توسعه گفتاری فرزندانتان هستند. در ابتدا کودکان با تصاویر کتاب‌ها آشنا می‌شوند. سپس یاد می‌گیرند تا صفحات کتاب را ورق بزنند. پس از مدتی متوجّه موضوع تکراری داستان می‌شوند. همه مهارت های پیش از خواندن اهمّیت دارند. کتاب‌های ریتمیک با وزن‌ها، قافیه‌ها و آهنگ‌های زیبا بسیار مفید هستند. قافیه‌ها و وزن‌ها کمک می‌کنند تا فرزند شما با نمادها و واج‌ها و واژه‌ها آشنایی بیشتری پیدا کنند و با تکرار آن‌ها، صداها را از هم تمیز دهند. بچه‌ها قافیه‌ها را خیلی دوست دارند؛ چون آن‌ها به مرور و با آهنگی دلنشین یاد می‌گیرند و می‌فهمند که قافیه بعدی چیست و خود تمایل پیدا می‌کنند که آن را پیش از شما بازگو کنند.

به فرزندانتان کتاب هدیه‌ بدهید: برای ادامه یافتن روند مطالعه کتاب توسط فرزند دلبندتان کافی است تا هدیه‌ای را برگزینید که موجبات تشویق او به مطالعه شود. دادن یک کتاب به وی به غیر از هدایای دیگر در روز تولدش، یکی از این راهکارها است. یا هنگامی‌که از شما می پرسد: برای تولّد دوستم چه چیزی بخرم؟ می‌توانید عنوان کتابی مناسب را به وی معرفی کنید و از او بخواهید با یک دست نوشته زیبا و متنی ماندگار به گیرنده کتاب توضیح دهد که چرا این کتاب سزاوار اوست. از این طریق است که فرزند شما از ارزش کتاب و کتابخوانی مطلع می‌شود.

و در پایان اینکه برای داشتن یک کودک کتابخوان، نیاز است که اول از خودمان شروع کنیم. هرگز نمی‌توان به کودکی که در محیطی دور از کتاب بزرگ می‌شود،‌ امید داشت تا در آینده علاقه‌مند به مطالعه باشد. برای اینکه کودکتان کتابخوان شود، اول از خودتان شروع کنید و علاقه خود به کتاب را با در دست گرفتن کتاب، به او نشان دهید. همچنین اگر در این مسیر کودکتان از شما خواست تا کتابی را برای او بارها و بارها بخوانید، این کار را انجام دهید. این کار به او فرصت می‌دهد تا در زمینه مورد علاقه‌اش به یک متخصص تبدیل شود.

✍🏻عباس صالحی پور شهواری(روانشناس)

انتهای پیام/